Yumurtanın kötü şöhretinin nedeni içerdiği kolesterol miktarıdır. Ancak günümüzde yapılan araştırmalar yumurtada bulunan kolesterolün kötü kolesterolü yükseltmediği ve aksine iyi kolesterolü yükselttiğini ortaya koyuyor. 1 orta boy yumurta yaklaşık 186mg kolesterol içeriyor.
Bu miktar sağlıklı bir kişinin 1 günde alması gereken kolesterol miktarının yaklaşık yarısı. Yani günde 1 yumurta yemek yüksek kolesterole neden olmuyor ancak, kolesterolün tehlikeli boyutlara çıkmaması için gün boyu tükettiğiniz yumurta dışındaki gıdalara da özen göstermelisiniz. Yüksek kolesterol nedeniyle düzenli olarak ilaç kullanıyorsanız ve yumurta yiyip yememek konusunda tereddütte kalıyorsanız doktorunuza danışabilirsiniz.
YUMURTANIN SAĞLIĞA FAYDALARI
Protein: Yumurtanın en büyük özelliklerinden biri kırmızı ete oranla çok daha ucuz bir “kaliteli” protein kaynağı olması. 1 orta boy yumurta 5.5 gram protein içeriyor ve bu miktar günlük protein ihtiyacının %11’ini karşılıyor. Illinois Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre yumurta özellikle sporcularda kas kitlesinin artması ve enerjinin korunması için tüketilebilecek en faydalı besinlerden biri. Aynı araştırma haftada 6 adet yumurta yemenin vücudun enerji üretimini belirgin oranda arttırdığını ortaya koyuyor.
Omega 3: Kalp hastalıkları, kanser, artrit gibi kronik hastalıklara yakalanma riskini düşüren omega3 yağ asitleri genel sağlığımızı korumak için kritik öneme sahiptir ancak vücudumuz tarafından üretilmez. Eksikliğinde halsizlik, hafıza zayıflığı, cilt kuruluğu, kalp hastalıkları ve kan dolaşımının zayıflaması gibi sorunlara neden olan omega 3 yumurtada önemli oranda bulunmaktadır. 1 orta boy yumurta (omega 3 ile zenginleştirilmemiş normal yumurta) 32.6 mg omega 3 yağ asidi içerir.
B Vitamini: Kasların ve kalbin normal fonksiyonunu devam ettirmesi için önemli olan B1 ve B2 vitaminleri, sinir ve sindirim sistemleri tarafından kullanılan B3 vitamini, normal bir büyüme ve gelişim için gerekli olan B5 ve B12 vitaminleri, gıdalar yoluyla alınan proteinin vücut tarafından işlenmesinde kullanılan ve bağışıklık sistemi için gerekli olan B6 vitamini, hormon üretiminde kullanılan B7 vitamini ve hücrelerin DNA üretiminde kulanılanB7 vitamini, yani tüm B vitaminleri yumurtada bulunmaktadır. B kompleks vitaminlerini yetersiz olarak almak böbrek hastalıkları, tip 2 diyabet, katarakt, kalp hastalıkları, meme kanseri, kolon kanseri, pankreas kanseri gibi son derece ciddi hastalıklara yakalanma riskini arttırmaktadır. Yumurtayı özellikle B7 ve B12 vitaminleri için tüketebilirsiniz.
Kolin: Yumurta, B kompleks vitaminlerinden biri olan ve vücudun normal fonksiyonlarını yerine getirmesi için oldukça önemli bir bileşen olan “kolin” bakımından en zengin gıdalardan arasında yer almaktadır. Yetişkin erkekler için 550mg, kadınlar içinse 450mg günlük kolin alınması önerilmekle birlikte ortalama bir diyette genellikle bu rakamın altında kalınmaktadır.
Hücre yapısının korunması, sinir hücreleri arasında iletişimin korunması, yağların kan yoluyla karaciğere taşınması gibi önemli fonksiyonları olan kolinin eksikliğinde damar tıkanıklığı, karaciğer hastalıkları ve nörolojik hastalıkların riski artmaktadır. 1 adet büyük boy yumurta ortalama 80-100mg kolin içerir.
Selenyum: Selenyum minerali yeterli miktarda alınmadığında hipotrioid, halsizlik, zihin zayıflığı gibi sorunlar görülebilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) günlük selenyum tüketimini 70mcg (mikrogram) olarak önermektedir. 1 orta boy yumurtanın yaklaşık 14 mcg selenyum içerdiği göz önüne alındığında 1 adet yumurtanın günlük selenyum ihtiyacının %20’sini karşıladığı söylenebilir.
Yüksek Tansiyon: Son yapılan araştırmalarda yumurta akında bulunan “peptit” adlı bileşenin yüksek kan basıncının düşürülmesinde etkili olduğu sonucu elde edilmiştir. Proteinin yapı taşlarından biri olan peptit “anjiyotensin-çevirici enzim (ACE)” olarak bilinen ve yüksek tansiyonun başlıca nedeni olan enzimin üretimini baskılıyor.
D Vitamini: Uzun dönemli eksikliğinde çocuklarda astım, yetişkinlerde bilişsel zayıflama, kanser, kalp ve damar hastalıkları riskini attıran D vitamini için en iyi kaynak güneş ışınlarıdır. Uzmanlar günde 10-15 dakika güneşe çıkmanın D vitamini eksikliğini önleyeceğini belirtiyorlar. Ancak az güneş alan bir iklimdeyseniz ve D vitamini takviyesi kullanmak istemiyorsanız D vitamini içeren gıdaları daha çok tüketmeniz gerekebilir.
Yumurta, D vitamini içeren nadir gıdalardan biridir ve 1 orta boy yumurta günlük D vitamini ihtiyacının %4’ünü karşılar. D vitamini içeren diğer bazı gıdalar ise şöyle; balık, balık ciğeri, istiridye, şarküteri ürünleri ve mantar çeşitleri.
YUMURTANIN BESİN DEĞERİ
1 orta oy çiğ yumurta (44 gr)
63 kalori
4 gr yağ
32.6 mg omega 3 yağ asidi
505 mg omega 6 yağ asidi
110 mg kolin
33.4 gram su
186 mg kolesterol (günlük ihtiyacın %62’si)
5.5 gr protein (günlük ihtiyacın %11’i)
214 IU A vitamini (günlük ihtiyacın %4’ü)
15.4 IU D vitamini (günlük ihtiyacın %4’ü)
0.4 mg E vitamini (günlük ihtiyacın %2’si)
0.2 mg riboflavin (günlük ihtiyacın %2’si)
0.1 mg B6 vitamini (günlük ihtiyacın %3’ü)
20.7 mcg folat (günlük ihtiyacın %5’i)
0.6 mcg B12 vitamini (günlük ihtiyacın %9’u)
23.3 mg kalsiyum (günlük ihtiyacın %2’si)
0.8 mg demir (günlük ihtiyacın %4’ü)
5.3 mg magnezyum (günlük ihtiyacın %1’i)
84 mg fosfor (günlük ihtiyacın %8’i)
59 mg potasyum (günlük ihtiyacın %2’si)
61.6 mg sodyum (günlük ihtiyacın %3’ü)
0.5 mg çinko (günlük ihtiyacın %3’ü)
13.9 mcg selenyum (günlük ihtiyacın %20’si) içerir.
Bu rakamlar ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) 4 yaşından büyükler için önerdiği 2000 kalorilik beslenme programı temel alınarak oluşturulmuştur.
YUMURTA VE KOLESTEROL
Kolesterol” kelimesini duyduğumuzda genellikle aklımıza “ilaç, kalp krizi, damar tıkanıklığı” gibi olumsuzluklar gelir. Ancak gerçekte kolesterol vücut sisteminin önemli bir parçasıdır ve her bir hücre için önemli bir rol oynamaktadır.
Kortizon, testosteron, östrojen gibi hormonların üretiminde kullanılan kolesterol olmasaydı bizde olmazdık. Bu konuda avantajlıyız çünkü karaciğerimiz vücudun ihtiyaç duyduğu kolesterolü üretebiliyor. Yani gıdalarla almasak bile sistemimizde her zaman yeterli miktarda kolesterol bulunuyor. Kolesterol bakımından zengin gıdalar tüketildiğinde ise karaciğerimiz daha az kolesterol üreterek toplam kolesterol miktarını dengeliyor.
Son yıllarda yapılan araştırmalarda, uzun bir süredir yüksek kolesterol ile birlikte anılan yumurtanın aslında kötü kolesterolün yükselmesinde o kadar da etkili olmadığı yönünde sonuçlar elde ediliyor. Bu araştırmaların ortak sonucu yumurtanın her insanda aynı etkiyi yaratmadığı ve her gün yumurta yiyenlerin %70’inin toplam ve LDL kolesterol seviyesinde herhangi bir değişim gözlemlenmediği yönünde. Geri kalan %30’da ise toplam kolesterolde artış görülmüş. Ayrıca düzenli olarak yumurta yiyenlerin HDL yani “iyi kolesterol” seviyelerinde artış gözlemlenmiş.
Sonuç olarak yumurta iyi kolesterolü yükseltirken yumurta yiyenlerin %70’inde kötü kolesterol ve toplam kolesterol yükselmiyor. Burada önemli olan nokta kolesterol ilacı kullanıyorsanız geri kalan %30’un içinde olabileceğiniz ihtimalini göz ardı etmeyerek yumurta tüketmeye başlamadan önce doktorunuza danışmanız.
HER YUMURTA AYNI DEĞİL
Markette yumurta reyonuna gittiğinizde pek çok farklı yumurta çeşidiyle karşılaşabilirsiniz. Yumurtalar, üretildikleri tavuk çiftliğinin koşullarına ve hayvanların beslenme şekline göre farklılaşır.
Geleneksel Yumurtalar: Standart ve en ucuz market yumurtasıdır. Bu yumurtalar çoğunlukla gün ışığı görmeyen, vitaminlerle (bazen antibiyotik ve hormonlarla) gelişim süreci hızlandırılan tavuklardan elde edilmektedir.
Organik Yumurtalar: Organik yumurtalar organik gıdalarla beslenen tavuklardan elde edilir. Hayvanın gelişim sürecinde herhangi bir hormon veya antibiyotik kullanılmaz. Organik yumurta üretiminde hayvanın gün ışığına erişimi kısıtlıdır.
Çayır Yumurtası: “Serbest gezen tavuğun yumurtası” olarak bilinen çayır yumurtası adı üstünde dışarıda serbest gezen, bitki ve haşere (tavuğun doğal besini) yiyen tavuklardan elde edilir. Uzmanların en çok tavsiye ettiği yumurtadır ancak klasik yumurtaya göre oldukça pahalıdır. Organik yumurtayla serbest gezen tavuk yumurtası aynı şey değildir.
Omega 3 Bakımından Zenginleştirilmiş Yumurtalar: Geleneksel tavuk çiftlikleriyle aşağı yukarı aynı koşullardaki çiftliklerde üretilir. Ancak hayvanların beslenmesinde keten tohumu gibi omega 3 bakımından zengin yemler kullanılır. Omega 3 bakımından zenginleştirilmiş yumurtalarda normal yumurtanın 5 katına kadar daha fazla omega 3 bulunur.
Serbest gezen tavuğun yumurtası ile geleneksel yumurta arasındaki en önemli fark besin değeridir. Gezen tavuk yumurtası normal yumurtaya göre 3 kat daha fazla E vitamini, 1.5 kat daha fazla A vitamini, 7 kat daha fazla beta karoten, 3 kat daha fazla omega 3, 1/3’ü kadar kolesterol içerir.
